Là người hâm mộ bóng đá hiện đại, chắc chắn nhiều người không nắm rõ các quy định về luật bàn thắng vàng – thứ đã để lại dấu ấn đậm nét trong lịch sử bóng đá thế giới. Vậy nên ở bài viết này, compleatanglergrille.com sẽ lý giải luật bàn thắng vàng là gì để xem tại sao nó lại hủy bỏ nhé!
Luật bàn thắng vàng là gì?
“Bàn thắng vàng” (Golden Goal) là một quy tắc được áp dụng trong hiệp phụ của các trận đấu loại trực tiếp. Khi hai đội hòa nhau sau 90 phút thi đấu chính thức, nếu bất kỳ đội nào ghi bàn trong hiệp phụ, trận đấu sẽ kết thúc ngay lập tức và đội ghi bàn sẽ là đội chiến thắng.
Luật này còn được gọi là “cái chết bất ngờ” (Sudden Death), vì chỉ cần một sai lầm, đội bóng sẽ lập tức bị loại mà không có cơ hội sửa sai.
FIFA chính thức giới thiệu luật này vào năm 1993, nhưng đến Confederations Cup 1997 và World Cup 1998 mới chính thức được áp dụng. Euro cũng nhanh chóng tiếp nhận luật này, với lần đầu tiên xuất hiện tại Euro 1996.
Những bàn thắng vàng đáng nhớ
Luật bàn thắng vàng đã tạo ra những khoảnh khắc lịch sử:
- Euro 1996 – chung kết: Đức 2-1 Cộng hòa Séc (Bierhoff ghi bàn phút 95, Đức vô địch).
- Confederations Cup 1997 – bán kết: Australia 1-0 Uruguay (Harry Kewell phút 92).
- World Cup 1998 – vòng 1/8: Pháp 1-0 Paraguay (Laurent Blanc phút 114).
- Confederations Cup 1999 – bán kết: Mexico 1-0 Mỹ (Blanco phút 97).
- Euro 2000 – chung kết: Pháp 2-1 Ý (David Trezeguet phút 113, Pháp vô địch).
- World Cup 2002 – vòng 1/8: Hàn Quốc 2-1 Ý (Ahn Jung-hwan phút 117).
- Confederations Cup 2003 – chung kết: Pháp 1-0 Cameroon (Thierry Henry phút 97, Pháp vô địch).
Ở cấp CLB, bàn thắng vàng đáng nhớ nhất là trận chung kết Cúp UEFA 2001, khi Liverpool giành chiến thắng 5-4 trước Deportivo Alaves nhờ bàn phản lưới nhà của Delfí Geli phút 117.
Bàn thắng vàng – sự kịch tính tột đỉnh hay giết chết trận đấu?
Luật bàn thắng vàng khiến trận đấu trở nên căng thẳng và hấp dẫn hơn, khi mỗi pha tấn công có thể là nhát kiếm quyết định số phận trận đấu. Cầu thủ phải tập trung cao độ, chỉ một khoảnh khắc lơ là có thể dẫn đến thất bại ngay lập tức.
Tuy nhiên, chính sự tàn nhẫn của luật này khiến nhiều trận đấu mất đi sự cân bằng. Ví dụ, nếu World Cup 1982 áp dụng luật bàn thắng vàng, trận bán kết huyền thoại giữa Pháp và Tây Đức đã không thể trở thành một trong những trận đấu hay nhất lịch sử.
- Pháp dẫn 2-1 ở phút 93.
- Phút 98, Pháp nâng tỷ số lên 3-1.
- Tây Đức không bỏ cuộc, gỡ lại 2-3 phút 102, san bằng 3-3 phút 108.
- Tây Đức thắng 5-4 sau loạt sút luân lưu.
Nếu theo luật bàn thắng vàng, trận đấu đã kết thúc ở phút 93, và người hâm mộ sẽ không được chứng kiến màn lội ngược dòng ngoạn mục của Tây Đức.
Tại SEA Games 2003, Việt Nam cũng phải chịu nỗi đau bàn thắng vàng. Trong trận chung kết với Thái Lan, Văn Quyến ghi bàn gỡ hòa 1-1 ở phút 90+1, thắp lên hy vọng cho Việt Nam. Nhưng chỉ 5 phút sau khi bước vào hiệp phụ, bàn thắng vàng của Nattaporn đã khép lại giấc mơ của Việt Nam một cách đầy tiếc nuối.
Ngoài ra, một số trận đấu trở nên quá thận trọng vì không đội nào muốn mạo hiểm mắc sai lầm. Điều này vô tình khiến hiệp phụ kém hấp dẫn hơn so với dự định ban đầu của FIFA.
Sự xuất hiện của bàn thắng bạc
Sau nhiều tranh cãi, FIFA quyết định thay đổi luật bàn thắng vàng bằng luật bàn thắng bạc (Silver Goal) vào năm 2003. Theo luật này, nếu đội nào dẫn trước khi kết thúc hiệp phụ thứ nhất, trận đấu sẽ kết thúc ngay lúc đó.
Một trong những trận đấu điển hình áp dụng luật này là bán kết Euro 2004, khi Hy Lạp đánh bại Cộng hòa Séc nhờ bàn thắng bạc của Traianos Dellas ở phút 105+1.
Ở Champions League 2003/04, Ajax cũng giành chiến thắng nhờ bàn thắng bạc trước GAK (Galasek ghi bàn phút 103).
Tuy nhiên, luật bàn thắng bạc vẫn không hoàn toàn khắc phục được những hạn chế của bàn thắng vàng. Các đội bóng vẫn có xu hướng chơi phòng ngự nhiều hơn, làm giảm đi sự hấp dẫn của hiệp phụ.
Sự kết thúc của luật bàn thắng vàng và bàn thắng bạc
Nhận thấy rằng hai luật này khiến các đội bóng chơi thận trọng hơn, thiếu đi sự kịch tính trong hiệp phụ, FIFA và UEFA quyết định quay lại thể thức hiệp phụ truyền thống.
- Tháng 2/2004, FIFA chính thức loại bỏ luật bàn thắng vàng.
- Sau Euro 2004, UEFA cũng bỏ luật bàn thắng bạc.
Sự thay đổi này giúp các trận đấu trở nên hấp dẫn hơn, khi các đội có cơ hội phản kháng thay vì bị loại ngay lập tức sau một bàn thua.
Ảnh hưởng đến bóng đá hiện đại
Sự trở lại của hiệp phụ truyền thống đã giúp các trận đấu loại trực tiếp trở nên cân bằng và hấp dẫn hơn. Các đội có cơ hội chiến đấu đến phút cuối cùng thay vì bị loại ngay lập tức sau một khoảnh khắc sai lầm. Chính vì điều này mà môn thể thao Vua được các cầu thủ thi đấu với tinh thần thoải mái, những đôi chân trên sân cũng mượt mà hơn để cống hiến cho người hâm mộ nhiều tình huống bóng đẹp mắt.
Thêm vào đó, các trận đấu mang tính biểu tượng trong thời gian gần đây như trận bán kết World Cup 2018 giữa Croatia và Anh hay chung kết Copa America 2016 giữa Argentina và Chile đã chứng minh rằng thể thức hiệp phụ hiện tại tạo ra nhiều kịch tính hơn.
Dù luật bàn thắng vàng đã bị loại bỏ, nó vẫn để lại dấu ấn mạnh mẽ trong lịch sử bóng đá. Những bàn thắng lịch sử như của Bierhoff, Trezeguet hay Ahn Jung-hwan sẽ luôn được nhớ đến như những khoảnh khắc quyết định số phận của cả một đội tuyển.
Kết luận
Dù luật bàn thắng vàng là gì thì cũng không thể phủ nhận nó đã mang lại nhiều cảm xúc mãnh liệt và đồng thời gây ra không ít tranh cãi. Dù đã bị loại bỏ, nó vẫn là một phần lịch sử đáng nhớ của bóng đá. Những khoảnh khắc kịch tính, những giây phút vỡ òa của người chiến thắng và nỗi đau của kẻ thất bại sẽ mãi được khắc ghi trong lòng người hâm mộ.
